Sám hối là hình thức phát lồ sự sai phạm để rồi từ đó ăn năn hối cải không dám sai phạm. Kinh Hoa Nghiêm Phổ Hiền Hạnh Nguyện Phẩm thập đại nguyện vương: Nguyện thứ tư là sám hối nghiệp chướng.
Sám hối là lời dịch của chữ Hán chuyển ngữ từ chữ Sanskrit. Sám là tiếng Phạn (Ksama) có nghĩa là hối cải, phát lồ tội đã tạo trước đây, bộc bạch để đại chúng biết, thì tội lỗi sẽ giảm nhẹ. Hễ càng giấu tội thì tội càng không tiêu. Hối là sửa quá khứ tu vị lai. Có lỗi biết sửa, sau này không tái phạm. Tinh thần và sự lợi ích của sự sám hối là để trừ nghiệp ác; sám hối có hai phần: sự và lý.
Các nước văn minh, mỗi khi có sai phạm, đều nói lời xin lỗi, xin lỗi chỉ là hình thức nhận tội, Kito giáo có câu: "lỗi tại tôi, lỗi tại tôi mọi đàng" chưa đủ vế thứ hai là ăn năn.
Nhận lỗi rồi còn phải thật lòng ăn năn, hối cải nguyện không tái phạm. Hai chữ sám hối đầy đủ nghĩa nhận lỗi và xin chừa. Giáo hoàng John Paul II xưng thú 7 núi tội, có nghĩa xin lỗi loài người với 7 núi tội mà Giáo hội đã phạm phải, đó chỉ là sám, còn hối thì sao? Vừa rồi, một kỹ sư Nhật tự sát vì cầu treo đứt cáp tại Thổ Nhỉ Kỳ, mặc dù không xảy ra án mạng, đó là phong cách hối lỗi của người Nhật, thể hiện một nhân cách có văn hóa tự trọng, dù hơi cực đoan vì chọn hình thức tự tử.
Trong cuộc sống không thiếu những nhân cách tự trọng, có ý thức nhận lỗi, tuy không nói ra, nhưng chắc chắn họ tự hứa lòng là không bao giờ tái phạm.
Trong luật nhà Phật, mỗi nửa tháng một lần tụng giới, tỳ kheo phạm lỗi, đối trước đại chúng phát lồ xin sám hối, được đại chúng chứng minh và hoan hỷ, người sai phạm cảm thấy nhẹ nhàng và nguyện không tái phạm. Đó là nghi thức sám pháp khi tụng giới giữa chúng Tăng.
HT.Thích Toàn Đức quyền Trưởng BTS GHPGVN tỉnh Lâm Đồng
» 
